De instrumenten die nodig zijn om onderzoeksactiviteiten in de bovenbouw goed te begeleiden zijn in pilots uitgeprobeerd, bijgesteld vanuit theorie en praktijk en nu opgenomen in de digitale HOREB bovenbouw.

De uitlegteksten zijn veranderd, zodat u al lezend door de nieuwe observatiemodellen en ontwikkelingsperspectieven kunt heen gaan.

Het observeren van kinderen is van belang om hun ontwikkeling te kunnen volgen en te kunnen stimuleren. Aan de hand van deze observatiemodellen kunnen onderzoeksactiviteiten bij kinderen in de bovenbouw door de leerkracht worden ontworpen, begeleid en goed gevolgd. Door adequate leerprocessen te creëren verdiept de leerkracht deze onderzoeksactiviteiten.

Er worden drie soorten onderzoeksactiviteiten onderscheiden (De Koning, 2013):

1. Bronnenonderzoek
Bronnenonderzoek is onderzoek dat wordt gedaan in schriftelijke bronnen zoals in boeken of teksten van internet. Tevens kunnen ook filmpjes worden bekeken, objecten bestudeerd, kaarten en atlassen bekeken en illustraties worden gebruikt.

2. Praktijkonderzoek
Bij praktijkonderzoek trekken leerlingen de wereld in. Er kan worden gedacht aan het interviewen van een expert, het uitvoeren van een enquête,
een brief of e-mail versturen, onderzoek door ervaringen en handelingen die ze opdoen in een sociaal-culturele praktijk, veldonderzoek uitvoeren
en het bezoeken van een instelling of bedrijf.

3. Experimenteel onderzoek
Onder experimenteel onderzoek wordt verstaan; het uitvoeren van een experiment, een proefopstelling maken, modellen of simulaties ontwerpen,
een technisch ontwerp uitproberen en daarbij werken met controlegroepen.

De observatiemodellen hebben een opbouw die we ook kennen vanuit de modellen van de onderbouw. Het observatiemodel heeft vier onderdelen. De onderdelen A ‘Betekenissen en motieven van kinderen’, C ‘Brede bedoelingen bij onderzoeksactiviteiten’ en D ‘Specifieke kennis en vaardigheden’ zijn weergegeven in de doelencirkel voor de bovenbouw (Van Oers, 2009). Onderdeel B ‘De ontwikkeling van kinderen binnen de onderzoeksactiviteit’ komt voort uit de cirkel en lees je dus door alle ringen heen.

Onderzoeksactiviteiten leveren de leerlingen nieuwe kennis, inzichten en vaardigheden op. Tevens doen zich in iedere onderzoeksactiviteit mogelijkheden voor om (zie o.a. Wardekker, 2001; Volman, 2011):
• je bewust te worden van je eigen identiteit en deze te ontwikkelen
• je onderzoekende houding te ontwikkelen
• het bestaande begrippenkader uit te breiden
• grip krijgen op kennis door het in te zetten in betekenisvolle contexten en kennis met inzicht functioneel leren gebruiken
Meer informatie over de inhoud van HOREB of een proeflicentie voor uw organisatie bestellen?
Neem gerust contact op met:
j.hagenaar@de-activiteit.nl of horeb@vangorcum.nl

Een overzicht van alle nieuwe updates

De afgelopen periode zijn er weer een aantal verbeteringen in het Horeb-instrument opgenomen. Dit alles om het nog gebruiksvriendelijker te maken, naar aanleiding van opmerkingen en tips van gebruikers.

Het gaat om de volgende wijzigingen:

1. In het Activiteitenboek in alle versies (kinderdagverblijf-onderbouw-bovenbouw) zijn onder de grijze ster de volgende formulieren weggehaald:
• Overige activiteiten
• Afsluitende activiteiten
• Rollen, handelingen en taal
• De brainstorm
• Ouderbetrokkenheid
• Formulier ‘onderzoeksactiviteiten’ is verplaats naar de gele ster onder ‘spelactiviteiten’

2. In de onderbouwversie is onder het kopje ‘lees- en schrijfactiviteiten’ het formulier ‘leesvaardigheid’ toegevoegd. Op dit moment wordt gewerkt aan het formulier ‘schrijfvaardigheid’. Deze formulieren vervangen op den duur de formulieren ‘leesstrategieën’ en schrijfstrategieën’. De nieuwe formulieren zijn opgebouwd rondom het 4-veldenmodel à – Motivatie – Begrip – Techniek – Woordenschat. Bron voor deze formulieren: referentiekader taal

3. In het Activiteitenboek van de bovenbouw is de matrix uitgebreid met 2 kolommen.

4. In het Activiteitenboek bij alle versies (kinderdagverblijf-onderbouw-bovenbouw) kan nu binnen alle formulieren de thema-informatie (inhouden-betekenissen-doelen uit de grijze balk) op geklikt worden door middel van de knop ‘bekijk het huidige thema’.

5. Er is in alle versies een zoekfunctie gekomen in het Logboek. Hier kun je op kernactiviteit en activiteit terugzoeken.

6. In de Logboeken van alle versies kan nu ook vooruit gepland worden, zodanig dat het toekomstige thema (grijze balk) hierbij op geklikt kan worden.

7. In het Kinderdagboek van de bovenbouw is een Entreeformulier toegevoegd, dat gebruikt kan worden voor nieuw instromende kinderen.

Wij wensen jullie veel werkplezier met het instrument.

Lorien de Koning & Isabelle Vingerhoets
(bovenbouwspecialist & onderbouwspecialist)